Cardiganshire County History Vol 3 – Cardiganshire in Modern Times

Cyhoeddwyd gan CYMDEITHAS HYNAFIAETHWYR SIR ABERTEIFI mewn cydweithrediad â Chomisiwn Brenhinol Henebion Cymru gan Wasg Prifysgol Cymru, 1998.

Dyddiad cyhoeddi: Tachwedd 1998.
ISBN: 9780708314890 (0708314899)
Fformat: Clawr Caled, 285x225mm, 651 tudalen
Iaith: Saesneg

Cardiganshire County History – Cardiganshire in Modern Times – VOLUME 3

Golygydd Cyffredinol:
Ieuan Gwynedd Jones

Golygwyd gan:
Geraint H. Jenkins and Ieuan Gwynedd Jones

Ymddangosodd trydedd gyfrol y gyfres ym 1998, gan ymdrin â hanes y wlad o’r ddeunawfed ganrif ymlaen. Gellir darllen y chwe phennod ar hugain fel cyfraniadau unigol i ysgolheictod hanesyddol, ond gyda’i gilydd maent yn olrhain y newidiadau dwys a ddigwyddodd ym mywyd cymdeithasol, economaidd, crefyddol a gwleidyddol y sir yn ystod y cyfnod hwn.

Mae’r gyfrol hon, y mae’r golygyddion wedi dod â hi ynghyd â thîm o ysgolheigion amlwg iddi, wedi’i darlunio’n helaeth gyda mapiau, lluniadau llinell a phlatiau ffotograffig, ac mae hefyd yn cynnwys mynegai.

Yn cynnwys chwe phennod ar hugain, mae’r gyfrol yn olrhain y prif ddatblygiadau yn hanes cymdeithasol y sir o’r ddeunawfed ganrif i’r presennol. Trafodir prif nodweddion bywyd economaidd y sir yn enwedig amaethyddiaeth, mwyngloddio plwm, llongau a’r diwydiant twristiaeth, ac mae penodau pellach yn disgrifio strwythur cymdeithas wledig a threfol, pensaernïaeth ddomestig a threfol y sir, twf gweinyddiaeth leol , a chwrs cynrychiolaeth seneddol. Mae penodau eraill yn canolbwyntio ar hanes crefyddol, addysgol a diwylliannol y sir, gan gynnwys cerddoriaeth a diwylliant poblogaidd, yr iaith Gymraeg, a’r sefydliadau diwylliannol y mae’r sir yn enwog amdanynt. Mae gan y penodau ar hanes crefyddol y sir, fel atodiad, restr amhrisiadwy o gapeli ac ysgolion Sul Sir Aberteifi a baratowyd gan y Comisiwn Brenhinol ar Henebion yng Nghymru mewn cydweithrediad â Llyfrgell Genedlaethol Cymru a Bwrdd Prifysgol Cymru Astudiaethau Celtaidd.

Bydd yr hanes gorffenedig yn cynnwys tair cyfrol ysgolheigaidd a gynlluniwyd i gyflwyno hanes y sir hynafol o’r dechrau i’r presennol. Cyfrol 2: “ Medieval and Early Modern Cardiganshire ”, a olygwyd gan yr Athro J. Beverley Smith a Chyfrol 1: “ From the Earliest Times to the Coming of the Normans ”, a olygwyd gan J.L. Davies a D.P. Kirkby.

• The Population of Cardiganshire – J. W. Aitchison and Harold Carter
• Agriculture and Land Occupation in Eighteenth- and Nineteenth-Century Cardiganshire – R. J. Moore-Colyer
• The Landed Gentry of Cardiganshire – R. J. Moore-Colyer
• The Structure of Rural Society in North Cardiganshire, 1800-1850 – Anne Kelly Knowles
• Land and Community around the Close of the Nineteenth Century – David Jenkins
• Cardiganshire Agriculture in the Twentieth Century: An Economic Perspective – D. I. Bateman
• Rural Industries in Cardiganshire – J. Geraint Jenkins
• Lead Mining in Cardiganshire – W. J. Lewis
• Shipping and Shipbuilding – David Jenkins
• Commercial Relations – Moelwyn I. Williams
• The Towns of Cardiganshire, 1800-1995 – C. Roy Lewis and Sandra E. Wheatley
• The Domestic Architecture of the County:

1. The Rural Domestic Architecture: Ffermdy, Plas a Bwthyn – Peter Smith
2. The Secular Urban Architecture in Context – Peter White

• Tourism in Cardiganshire, 1774-1974 – R. F. Walker
• Poor Law Administration in Cardiganshire, 1750-1948 – Alun Eirug Davies
• Parliamentary Representation: From the Glorious Revolution to the French Revolution, 1688-1789 – P. D. G. Thomas
• Parliamentary Representation: From the French Revolution to the Passing of the Reform Bill, 1790-1832 – Margaret M. Escott
• Parliamentary Representation: From the First to the Third Reform Acts, 1832-1885 – Roland G. Thorne
• Cardiganshire Politics, 1885-1974 – J. Graham Jones
• The Cardiganshire County Council, 1889-1974 – J. Graham Jones
• The Established Church and Dissent in Eighteenth-Century Cardiganshire – Geraint H. Jenkins
• Church and Chapel in Cardiganshire, 1811-1914 – Ieuan Gwynedd Jones
• Inventory of Nonconformist Chapels and Sunday Schools in Cardiganshire – David Percival
• Education in Cardiganshire, 1700-1974 – W. Gareth Evans
• The Welsh Language in Cardiganshire, 1891-1991 – J. W. Aitchison and Harold Carter
• Music and Popular Culture – Rhidian Griffiths
• Cultural Institutions in Cardiganshire – Gwyn Jenkins